Pandemi

Bilindiği üzere, “pan”, Eski Yunanca’da “tüm”, “demos” ise “insanlar” anlamına gelmektedir. Eski Yunan Mitolojisi’nde kırların ve çobanların tanrısı, çıkardığı sesle herkesi aniden korkutan Pan ile etimolojik bir ilişkisi var mıdır bilmiyorum, ancak tanrı olan Pan’dan türeyen ‘panik’ kelimesi ile çağrışımsal olarak sıkı bir şekilde örtüşmektedir… Akıllıca panik olmakta fayda olan durumlardan biridir…

Pan İki kardeşten büyük olanıdır ve daha emperyaldir ve küreselcidir. Pandemi de küçük kardeşi Epidemi gibi Yunanca kökenlidir ve Pan (tamamı-hepsi) ile dēmos (halk) sözcüklerinin birleşiminden oluşur (pandēmos). Yani pandemi bölgesel (ki buna epidemi deniyor) olmaktan çıkmış, küresel anlamda etkisini gösteren salgın hastalıklara ve bu hastalıkların yarattığı duruma verilen isimdir. “Pandemik hastalık” tabiri ise ilk defa 1853’te kayıtlara geçmiş. Bir hastalığın pandemik sayılabilmesi için çok sayıda insanın ölümüne neden olmasının yanında bulaşıcılık özelliği de taşıması gerekiyor. En hızlı öğrendiğimiz bu Yunanca kökenli sözcük, koronavirüs kaynaklı COVID-19 hastalığı sayesinde hayatımıza girdi. Her ne kadar Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 11 Mart 2020 tarihli açıklamasına kadar ilişkimiz biraz mesafeli kalsa da artık hayatımızın parçası. 

Tuhaf belki ama Afrodit için kullanılan tabirlerden biridir, kimileri onun “barış ve uyum tanrıçası” olduğunu belirtir, kimileriyse bütün tanrıçaların baştan çıkaran yanının Afrodit’te toplandığını. Hatta Platon ve Pausanias, Afrodit Pandemos tanımını, Afrodit’i “şehvetli zevklerin tanrıçası” olarak tanımlamak için kullanır. 

Korona salgını (epidemisi) sürecinde, epidemi (salgın) kelimesiyle karıştırılan, aslında (bir bakıma) salgın hastalıkların (epidemile… işte bu parantezler gibi kontrolden çıkarak) tüm dünyayı etkiler hale gelmesiyle aldığı addır. 

“Küresel salgın” anlamına gelen sözcük. 

Sanki Orhun Anıtları’nda yazılı olan ve yüzlerce yıldır kullanılagelen kadim Türkçe bir sözcük gibi kısa sürede benimsenmesi hayret vericidir. Toplumun hemen her yaş ve kesimine bu kadar kısa sürede yayılması siyasetin egemen tavrını, medyanın gücünü ve kaosun yıkıcı etkisini göstermesi açısından hayli ilginç bir örnektir. 

1.000 Türk Lirası sosyal desteği de vardır, sosyal yardımı da…